 |
| Η Δημοτική Αγορά Σήμερα. |
Παρασκευή 7 Μαρτίου 2014
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Δημοτική Αγορά Χαλκίδας
Ένα μνημείο που δε σταματά να κινδυνεύει
Η Χαλκίδα, όπως και πολλές πόλεις της Ελλάδας, έχει δημοτική αγορά, ένα πολύ ενδιαφέρον συγκρότημα κτηρίων, δημιούργημα δύο εποχών, στο οποίο αντικατοπτρίζεται η ιστορία της πόλης αλλά και η στάση των πολιτών απέναντι στα ιστορικά κτήρια.
Γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα ξεκίνησαν οι εργασίες ανέγερσης μιας αγοράς σε σχήμα Π με πετρόκτιστες καικεραμοσκεπείς πτέρυγες στα όρια του τετραγώνου προς τις οδούς Αρεθούσης, Κριεζώτου, τη λεωφόρο Ελ. Βενιζέλου. Το 1932 η Αγορά απέκτησε ένα νέο τμήμα που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Σόλων Κυδωνιάτης, το οποίο ενσωματώθηκε αρμονικά στο παλιό συγκρότημα δίνοντάς του μια νέα σύγχρονη μορφή, με στοιχεία του μοντερνισμού. Η εικόνα που έχει σήμερα το κτίσμα, τίποτα δεν θυμίζει από το ένδοξο παρελθόν. Εγκατάλειψη, φθορά, σκουπίδια είναι αυτό που βλέπουν καθημερινά οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της Χαλκίδας, ένα απαξιωμένο μνημείο που ζητά προστασία και ανάδειξη καιόχι κατεδάφιση.
Η σταδιακή εγκατάλειψη των καταστημάτων ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 για να καταλήξει τη δεκαετία του 1990 με λιγοστούς ενοικιαστές και αρκετή υποβάθμιση. Ο Δήμος Χαλκίδας σχεδίαζε την κατεδάφισή της. Το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων γνωμοδότησε υπέρ του μη χαρακτηρισμού της ως συγκροτήματος το οποίο χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας (πράξη αρ. 4/82.1990). Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 η κατεδάφιση προτάσσεται και οιπολίτες της Χαλκίδας και άλλοι φορείς αρχίζουν μια προσπάθεια διάσωσης του Μνημείου. Το 2006 το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, ύστερα από αναπομπή του θέματος, γνωμοδότησε υπέρ του χαρακτηρισμού της ως μνημείου, με θετική εισήγηση της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων (ΦΕΚ 604/τ'Β/15.5.2006). Πολίτες και Φορείς παρέστησαν στο Συμβούλιο υποστηρίζοντας την κήρυξή της Αγοράς ως ενός διατηρητέου μνημείου με αρχιτεκτονικές, πολεοδομικές και ιστορικές αξίες. Η Δημοτική Αρχή ήταν κατά του χαρακτηρισμού της ως μνημείου. Η Ομάδα Πρωτοβουλίας Πολιτών, η Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος πρωτοστάτησαν τότε στον αγώνα. Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Δήμος συνέταξε μελέτη αποκατάστασης, το ΚΣΝΜ συνεδρίασε και γνωμοδότησε υπέρ της έγκρισης του πορίσματος του πρακτικού της Επιτροπής του άρθρου 41 του Νόμου 3018/02 και στην άμεση λήψη μέτρων υποστύλωσης των προβόλων, στην καθαίρεση κατόπιν μελέτης των ετοιμόρροπων τμημάτων των πλακών, δοκών και προβόλων καθώς και στην υποβολή μελέτης για τη μελλοντική αποκατάσταση και αξιοποίησης της Αγοράς. Η απαξίωση της Αγοράς συνεχίστηκε αφού κανένας καθαρισμός δεν έγινε, ενώ η αποψίλωση της ειδικά τον τελευταίο καιρό που το θέμα της προστασίας της έχει επανέλθει στο προσκήνιο, ήταν η μόνη "φροντίδα" για το Μνημείο.
Το 2013 βγήκε η απόφαση του ΣτΕ, στο οποίο είχε προσφύγει κατά της απόφασης του ΥΠΠΟ που χαρακτήριζε το κτήριο ως μνημείο, πρώην δήμαρχος της Χαλκίδας. Η απόφαση αυτήγια τυπικούς και μόνο λόγους ακυρώθηκε λόγω της μη νόμιμης πρόσκλησης των μελών του ΚΣΝΜ. Το θέμα του χαρακτηρισμού του έπρεπε να εξετασθεί από την αρχή από το ΚΣΝΜ. Το ΚΣΝΜ ετοιμάζεται να επανεξετάσει σύντομα το θέμα της Αγοράς. Ο επαναχαρακτηρισμός του δεν φαίνεται τόσο βέβαιος. Η Πρωτοβουλία Ομάδας Πολιτών για τη διάσωση και επαναλειτουργία της δημοτικής Αγοράς Χαλκίδας έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια για τον συνολικό χαρακτηρισμό του συγκροτήματος. Οργανώνει μάλιστα τη Δευτέρα 10
Μαρτίου στις 7.30μ.μ. εκδήλωση - συζήτηση με θέμα Αλήθειες για τη Δημοτική Αγορά της Χαλκίδας, που θα διεξαχθεί στο Θέατρο Παπαδημητρίου στη Χαλκίδα.
Το ιστορικό των ενεργειών για τη Δημοτική Αγορά δείχνουν από τη μια μεριά ότι η κυρίαρχη τάση των Δημοτικών Αρχών είναι η κατεδάφιση, μερίδας των πολιτών να απαλλαγούν από το απαξιωμένο μνημείο, άλλης μερίδας πολιτών να διασωθεί και να αποκατασταθεί και των Αρμοδίων Φορέων άλλοτε υπέρ και άλλοτε κατά του χαρακτηρισμού του. Μια συνολική μελέτη πουνα δείχνει πώς αυτό το αρχιτεκτονικό συγκρότημα θα μπορούσε νααποκατασταθεί, να εκσυγχρονισθείκαι να καλύψει τις ανάγκες που έχει πραγματικά ανάγκη η πόλη δεν έγινε ποτέ. Όλη η ενέργεια αναλώνεται στο πως θα απαξιωθεί και κατεδαφισθεί. Οι τοπικές κοινωνίες στη σημερινή εποχή καλούνται να παίξουν έναν ουσιαστικό ρόλο στη διατήρηση της ταυτότητας των πόλεων μέσα από την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, που για τη Χαλκίδα είναι λιγοστή η διατήρησή της.
Η MONUMENTA από την αρχή τάχθηκε υπέρ της διατήρησης της Δημοτικής Αγοράς και εξακολουθεί να πιστεύει ότι η Δημοτική Αγορά της Χαλκίδας ένα από τα λιγοστά πια δείγματα της νεότερης ιστορίας της πόλης, ένα έργο που πληροί όλες τις προϋποθέσεις να χαρακτηρισθεί μνημείο -ιστορικότητα, έργο με αρχιτεκτονικές αξίες, γνωστού αρχιτέκτονα, τοπόσημο- πρέπει να χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο στο σύνολό της. Παρά τις φθορές μπορεί να γίνει μια μελέτη -που θα προκύψει από διαγωνισμό- που θα αποκαθιστά και θα εκσυγχρονίζει τακτήρια μετατρέποντάς τα σε έναν χώρο σημείο αναφοράς, σε ένα κόσμημα της πόλης.